IPSE DIXIT. Լի ՅԱԿՈԿԿԱ
Ես որոշ բաներ հասկանում են վերին մակարդակում առաջնորդման մասին: Ես ձեւակերպել եմ ինը կետ. ոչ տասը (ես չեմ ուզում, որ մարդիկ ինձ մեղադրեն այն բանի համար, թե իբր ես ինձ Մովսեսի հետ եմ նույնացնում): Ես դրանք անվանում եմ առաջնորդման ինը «C» (nine Cs of Leadership): Դրանք ո՛չ արտառոց են, ո՛չ էլ բարդ. հստակեցնում են այն ակներեւ հատկությունները, որ պիտի ունենա ամեն մի առաջնորդ....
Ահավասիկ իմ «C» ցուցակը:
Առաջնորդը պետք է ցուցաբերի հետաքրքրասիրություն (curiosity): Նա պետք է ունկնդրի իր շրջապատի «Այո՛, սըր» բազմությունից դուրս գտնվող մարդկանց: Նա պետք է անհագորեն կարդա, քանզի աշխարհը մի մեծ, բարդ վայր է:
Ջորջ Բուշը պարծենում է, թե երբեք թերթեր չի կարդում, ասում է. «Ես միայն վերնագրերն եմ աչքի անցկացնում»: Ես ճի՞շտ եմ լսում: Նա Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների նախագահն է եւ երբեք թերթ չի՞ կարդում: Թոմաս Ջեֆերսոնը մի անգամ ասել է. «Եթե ինձ վիճակված լիներ ընտրություն կատարելու՝ մենք ունենանք կառավարությո՞ւն առանց թերթերի, թե՞ թերթեր առանց կառավարության, ես անվարան կգերադասեի երկրորդը»: Բուշը համաձայն չէ....
Եթե առաջնորդը երբեք դուրս չի գալիս հարմարավետության իր գոտուց այլ կարծիքներ լսելու համար, ապա նա ճահճանում է: Եթե նա իր համոզմունքները փորձության չի դնում, ապա ինչպե՞ս է իմանում, որ ինքը ճիշտ է: Ունկնդրելու անկարողությունը ամբարտավանության ձեւ է: Դա նշանակում է, որ դուք կա՛մ մտածում եք, թե ամեն ինչ գիտեք, կա՛մ էլ պարզապես ձեզ համար ամեն ինչ միեւնույնն է....
Առաջնորդը պետք է լինի ստեղծագործ (creative), կարողանա ռիսկի դիմել, պատրաստ լինի մի նոր բան փորձելու, ինչպես ասում են՝ մտածելու ստանդարտից դուրս: Ջորջ Բուշը հպարտանում է, որ ինքը երբեք չի փոխվում, եթե անգամ նրան շրջապատող աշխարհը դուրս է գալիս վերահսկողությունից....
Առաջնորդումն ամբողջությամբ վերաբերում է փոփոխությունների կառավարմանը, անկախ նրանից, դուք ընկերությո՞ւն եք կառավարում, թե՞ պետություն եք ղեկավարում: Ամեն ինչ փոխվում է, եւ դուք հարմարվում եք, դառնում ստեղծագործ: Միգուց Բուշը բացակայել է այն օրը, երբ Հարվարդի գործարարության դպրոցում այն բանը պատմել են....
Առաջնորդը պիտի ունակ լինի հաղորդակցվելու (communicate): Ես նկատի չունեմ կիսատ-պռատ խոսակցությունը կամ ճոռոմախոսությունը: Ես խոսում եմ իրականությանը շիփ-շիտակ նայելու եւ ճշմարտությունն ասելու մասին....
Հաղորդակցումը պետք սկսվի ճշմարտությունն ասելով, նույնիսկ եթե դա ցավոտ է: Պատերազմի Իրաքում, ի թիվս այլ բաների հաղորդակցման խոշոր սխալն էր: Բուշը նման էր մի տղայի, որ «գայլը» չգոռաց, երբ գայլն արդեն դռան հետեւում էր: Տարիներ հետո, երբ մեզ շարունակ ասում էին, թե ամեն ինչ լավ է, մինդեռ զոհերի թիվն աճում էր եւ քաոսը խորանում, մենք դադարեցինք նրան լսելուց....
Առաջնորդը պետք է տեր լինի բնավորության (character): Սա նշանակում է կարողանալ տարբերել ճիշտ ու սխալը եւ համարձակություն ունենալ ճիշտ քայլեր կատարելու: Աբրահամ Լինկոլն ասել է. «Եթե ուզում եք փորձել մարդու բնավորությունը, նրան իշխանություն ընձեռեք»: Ջորջ Բուշը շատ իշխանություն ունի: Եվ ի՞նչ կարելի է ասել նրա բնավորության մասին.... Բնավորություն ունեցողը ոչ մի զինվորի չէր խնդրի զոհվել հանուն ձախողված քաղաքականության....
Առաջնորդը պետք է քաջություն (courage) ունենա: Ես խոսում եմ խիզախության մասին (դա վերաբերում է նաեւ կին առաջնորդներին). ամբարտավանությունը քաջություն չէ, կոշտ խոսակցությունը քաջություն չէ.... Քսանմեկերորդ դարում քաջությունը չի նշանակում կեցվածքամոլություն եւ հոխորտանք: Քաջությունը բանակցությունների սեղանի շուրջ նստելու եւ զրուցելու վճռականությունն է: Եթե դուք քաղաքական գործիչ եք, ապա քաջությունը նշանակում է կարողանալ բռնել մի դիրք, որի պատճառով, ինչպես ձեզ հայտնի է, դուք ձայներ եք կորցնելու:
Առաջորդ լինելու համար դուք պետք է ունենաք համոզմունք (conviction)՝ որպես մի կրակ ձեր հոգում: Դուք պետք է կիրք ունենաք: Դուք պետք է իսկապես ցանկանաք ինչ-որ բան անել: Էլ ինչպե՞ս եք չափում ձեր հոգու կրակը: Որպես ԱՄՆ նախագահ՝ Բուշը արձակուրդային օրերի քանակով սահմանել է բոլոր ժամանակների ռեկորդը՝ ավելի քան չորս հարյուր: Նա ավելի նախընտրում էր իր ագարակը մաքրել, քան թե ընկղմվել կառավարման աշխատանքի մեջ....
Առաջնորդը պետք է ունենա առանձնաշնորհ (charisma) Ես չեմ խոսում գրավիչ լինելու մասին: Առանձնաշնորհն այն հատկությունն է, որը մարդկանց մեջ առաջանում է ձեզ հետեւելու ցանկություն: Մարդիկ հետեւում են առաջնորդին, քանզի վստահում են նրան. սա՛ է առանձնաշնորհի իմ ըմբռնումը....
Առաջնորդը պետք է լինի իրազեկ (competent): Սա ինքնին ակնհայտ է, այդպես չէ՞: Դուք պարտավոր եք իմանալ, թե որն է ձեր անելիքը: Դրանից ավելի կարեւոր է, որ կարողա-նաք ձեզ շրջապատել մարդկանցով, որոնք գիտեն իրենց անելիքը.... Առաջնորդը պետք է լինի հիմնախնդիր լուծող....
Դուք չեք կարող լինել առաջնորդ, առանց ողջամտություն (common sense) ունենալու: Սա ես անվանում են «Չառլի Բիչեմի կանոն»: Երբ ես, երիտասարդ մի տղա, նոր-նոր էի մտնում ավտոմեքենաների գործի մեջ, իմ առաջին զբաղմունքը «Ֆորդում» Փենսիլվանիայի Ուիլկս-Բերի քաղաքում գոտու կառավարիչն էր: Իմ ղեկավարը Չառլի Բիչեմն էր՝ արեւելյան ափի տարածաշրջանային կառավարիչը: Չառլին խոշորամարմին հարավցի էր, բարեհամբյուր, լայն ժպիտով եւ պողպատե միջուկով: Չառլին ասում էր ինձ. «Հիշիր, Լի, որպես մարդկային էակ դու ընդամենն ունեն դատելու կարողություն եւ ողջամտություն: Եթե չգիտես ձիու պայտը կամ վանիլային պաղպաղակը, երբեք չես կարող պատրաստել»....
Նախկին նախագահ Բիլ Քլինտոնն ասել է. «Ես մեծացել եմ հարբեցողների ընտանիքում: Մանկությանս կեսն անցկացրել եմ՝ ջանալով ընկնել իրական աշխարհ, եւ ինձ այստեղ դուր է գալիս»:
Ես կարծում եմ, որ մեր ներկա նախագահը ժամանակ առ ժամանակ պետք է այցելի իրական աշխարհ:
Պատրաստել է Վ. ՄԻՐԶՈՅԱՆԸ